Wednesday, October 10, 2018

سەرسان بولىۋاتقان بالىلار

سەرسان بولىۋاتقان بالىلار
Maqalining yingi yiziq nusqisi
مەمەت ئىمىن


يىقىنقى بىر بىر نەچچە كۈندىن بىرى ئىجتىمايى تاراتقۇدا، نەمەلۇم بىر يەسلىدىكى بىر ئۇيغۇر بالىنىڭ خىتتاي ئوقۇتقۇچىسى سورىغان بىر نەچچە سوئالغا ناھايتى ئاچچىقلىنىپ تۇرۇپ جاۋاپ بەرگەن سىن فىلىمى مىللى قىرغىنچىلىق، مىڭە يۇيۇشتىمىسى بىلەن كەڭ تارقىلىپ، نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتتى.

سورالغان سوئاللار ۋە ئۇ بالىنىڭ ئۇنىڭغا بەرگەن جاۋابى
سوئال سورۇغۇچى: ئىسمىڭ نىمە؟
بالا: موخاممەد
سوئال سورۇغۇچى: سەن قايسى دۆۋلەتنىڭ پۇخراسى؟
بالا: جۇڭگو (خىتتاي) پۇخراسى
سوئال سورۇغۇچى: جۇڭگونىڭ پايتەختى نە؟
بالا: بىيجىڭ
سوئال سورۇغۇچى: يۇرتۇڭ نە؟
بالا: شىنجاڭ
سوئال سورۇغۇچى: قانچە ياشقا كىردىڭ؟
بالا: 5 ياشقا
سوئال سورۇغۇچى: قانچە يىقىن دوستۇڭ بار؟
بالا: ئىككى
سوئال سورۇغۇچى: جۇڭگونىڭ دۆۋلەت بايرىقى نىمە؟
بالا: بەش يۇلتۇزلۇق قىزىل بايراق
سوئال سورۇغۇچى: سەن قايسى يەسلىدە؟
بالا: بىيجىڭ ......

خىتتاي ھۆكۈمىتى بىزگە مىللى قىرغىنچىلىق ئىلىپ بىرىۋاتامدۇ؟ ئەلۋەتتە ئىلىپ بىرىۋاتىدۇ. باللىرىمىزنىڭ مىڭىسىنى يۇيىۋاتىدۇ؟. ئەلۋەتتە يۇيىۋاتىدۇ. خىتتاي ھۆكۈمىتى مىللى كىملىكىمىزنى يوق قىلىش ئۈچۈن تىلىمىزنى، دىنىمىزنى، ئۆرپ ئادەتلىرىمىزنى ۋە مەدىنىيىتىمىزنى چەكلەۋاتىدۇ؛ باللىرىمىزنى خىتتاي مەدىنىيىتى بىلەن تەربىلەۋاتىدۇ. بىراق بىز بىشى يوق ئاخىرى يوق، ۋەقەنىڭ ئالدى كەينى ۋە ماھىتىگە ئازراق ئىززاھات بەرمەي تۇرۇپ، بۇ بالا نىمە ئۈچۈن شۇنداق خاپا، بۇ بالىنىڭ ئۇ ئاچچىغى ۋە غەزەپ نەپرىتى نەدىن كەلگەن دىگەنگە ئىنىقلىما بەرەي تۇرۇپ، پەقەت بۇ سىن فىلىمىدىكى بىر نەچچە سوئال جاۋاپنى كۆرسۈتۈپ تۇرۇپلا، ئۇنى مىللى قىرغىنچىلىق، مىڭە يۇيۇش دەپ چۈشەندۈرسەك، باشقىلارنى قائىل قىلالمايمىز، ھەم شۇنداقلا باشقىلارنىڭ بىز دىگەن سۆزلەرنىڭ راسلىقىغا بولغان ئىشەنچىسىگە تەسىر يەتكۈزىمىز.

ھىچقانداق بىر دۆۋلەتتە، كىچىك بالىلارغا بۇ ساۋاتلارنى ئۈگەتكەنلىك مىڭە يۇغانلىق ھىساپلانمايدۇ. ئامىركىدا، كىمنىڭ بالىسى بولسۇن، نەدىن كەلگەن بالا بولسۇن، بۇ خىلدىكى ۋەتەنپەرۋەرلىك تەربىيەنى بۇنىڭدىن بەكرەك قىلىدى. ئۇلارنىڭ ئارىسىاىكى ئەڭ چوڭ پەرىق، ئامىركىدا بولسا باللارنىڭ ئاتا ئانىسىنى جازالاش، تەھدىت قىلىش ئارقىلىق ئەمەس بەلكى مەدىنى بىر ئۇسۇلدا ئىلىپ بارىدۇ. ئىشىنىمەنكى نۇرغۇن دۆۋلەتلەردە بۇ خىلدىكى ۋەتەنۋەرپەرلىك تەربىيە مەۋجۇت.

ئەگەر بۇ سىن فىلىمىگە دىققەت قىلساق، بۇ ئۇ سوئال سورىغان ئوقۇتقۇچىنىڭ ھىسياتى تۇتۇپ قىلىپ، مۇنداقچە سىنغا ئىلىپ تورغا چىقىرىپ قويغان نەرسە ئەمەس. ئۇ تەشۋىقات ئۈچۈن پىلانلىق تەييارلانغان سىن فىلىمى بولۇشى مۈمكىن. پۈتۈن ئاخباراتلاردا خىتتاي ھۆكۈمىتىنى ئۇيغۇرلارنىڭ مۇسۇلمانچە ئىسىم قويۇشىنى چەكلەۋاتىدۇ، مۇسۇلمانچە ئىسمى بارلارنىڭ ئىسمىنى مەجبۇرە ئۆزگەرتىۋاتىدۇدەۋاتقان بىر مەزگىلدە، موخاممەد ئىسىملىك بىر بالىنى تىپىپ، ئۇنىڭ بۇ سوئاللارنى سوراپ، ئۇنىڭغا جاۋاپ بەرگۈزۈش ئارقىلىق، خىتتايدا ئۇيغۇرلار موخاممەد دەپ ئىسىم قويالايدۇ، ئۆزىنى خىتتاي پۇخراسى دەپ قارايدۇ دىگەن ئۇچۇرنى بىرىۋاتىدۇ.

شۇڭا بىز بولۇپمۇ تەشۋىقات قىلىۋاتقان دوست بۇرادەرلەر، ئۆزىمىزنىڭ ھىس تۇيغۇسىغا ئاساسەن ئالدىراپ ھۆكۈم چىقارماي، بىزدىن باشقا نۇرغۇن ئىنسانلار بۇ ئىشنىڭ ماھىتىگە بىز يەتكەندەك يىتەلمەيدۇ، ئۇلار بىزنىڭ ئايىغىمىزنى كىيىپ باقمىغان دەپ قاراپ، بۇ سىن فىلىمىگە ئاددى قىلىپ مىللى قىرغىنچىلىق، مىڭە يۇيۇشدىگەندەك نامنى بەرمەي، ئۇنىڭ ئارقا كۆرۈنۈشى جەھەتتە ئازراق چۈشەنچە بەرسەك، ئاڭلاتماقچى بولغان ئۇچۇرىمىزنىڭ قايىل قىلارلىق كۈچى تىخىمۇ يۇقۇرى بولىشى مۈمكىن.

بۇ بالىنىڭ سورالغان سوئالغا جاۋاپ بەرگەن ھالىتىدىن ۋە ئۇنىڭ كۆزلىرىدىن قورقۇش ئەمەس بەلكى بىر خىل غەزەپ نەپرەت ۋە ئامالسىزلىق چىقىپ تۇرۇدۇ. دىمەك بۇ بالىنىڭ ئاتا ئانىسى بەلكىم خىتتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن تۇتۇپ كىتىلگەن ۋە لاگىرلارغا قامالغان. ئۇ بالا ئاتا ئانىسىدىن ئايرىۋىتىلگەندىن كىيىن ئاتا ئانىسى ھايات تۇرۇپ، يىتىم بالا ھاياتىنى ئۆتكۈزۈشكە مەجبۇرى بولغان ۋە ئاخىردا پۈتۈنلەي ناتونۇش بولغان ھازىرقى مۇھىتقا يۆتكەپ كىلىنگەن. بو بالانىڭ ئاتا ئانىسىدىن ئايرىۋىتىلگىنىگە قاتتىق نارازىلىقى بار بولۇپ، ئۇ كۆڭلىدە ئۇلار ئۈگەتكەن مەزمۇنلارنى ئۈگۈنۈپ، ئۇلار سورىغان سوئاللارغا جاۋاپ بەرسەم بەلكىم تىزراق ئۆيۈمگە قايتىمەن دىگەن ئۈمۈتتە، سورالغان سوئاللارغا بىر خىل تەخىرسىزلىك، قوساق كۆپىكى ۋە ئاچچىقلىنىش ئىچىدە جاۋاپ بەرگەن بولىشى مۈمكىن.

ھەممىمىزگە مەلۇم بولغۇنىدەك، ۋەتەندە ئاتا ئانىسى تۇتقۇن قىلىنغان نۇرغۇن بالىلار يەتىم بالىغا ئايلىنىپ، ئۇرۇق تۇققان ۋە ئاتا ئانىسىدىن مەجبۇرە ئايرىلىپ، خىتتاينىڭ ئىچكىر ئۆلكىلىرىگە يۆتكەپ كىتىلمەكتە ۋە خىتتاي مەدىنىيىتى بىلەن تەربىلەنمەكتە. ھازىر كۆپچىلىكنىڭ دىققىتى جازا لاگىرلىرىگە مەركەزلەشكەنلىكى ئۈچۈن، بۇ مەسىلە خەلقارا مەتبۇئاتلارنىڭ يىتەرلىك دىققىتىنى قوزغىيالمايۋاتىدۇ. شۇڭا بىز بۇ خىلدىكى ئۇچۇرلارنى خەۋەر قىلغاندا، باشقىلارنىڭ ئۇنىڭغا بولغان دىققىتىنى يىغىش ئۈچۈن، ئارقا كورۇنۇش ئەھۋالىنى سەل تەپسىلە قىلىپ ئاڭلىتىشقا تىرىشساق.











Sersan boliwatqan ballilar


Sersan boliwatqan ballilar
Memet Emin


Yiqinqi bir bir nechche kündin biri ijtimayi taratquda, nemelum bir yeslidiki bir Uyghur balining Xittay oqutquchisi sorighan bir nechche soalgha nahayti achchiqlinip turup jawap bergen sin filimi “milli qirghinchiliq, minge yuyush” timisi bilen keng tarqilip, nurghun kishilerning diqitini tarti.

Soralghan soallar we u balining uninggha bergen jawabi

Soal sorughuchi: Isming nime?
Bala: Moxammed
Soal sorughuchi: Sen qaysi döwletning puxrasi?
Bala: Junggo (xittay) puxrasi
Soal sorughuchi: Junggoning paytexti ne?
Bala: Béyjing
Soal sorughuchi: Yurtung ne?
Bala: Shinjang
Soal sorughuchi: Qanche yashqa kirding?
Bala: 5 Yashqa
Soal sorughuchi: Qanche yiqin dostung bar?
Bala: Ikki
Soal sorughuchi: Junggoning döwlet bayriqi nime?
Bala: Besh yultuzluq qizil bayraq
Soal sorughuchi: Sen qaysi yeslide?
Bala: Béyjing . . . . . .

Xittay hökümiti bizge milli qirghinchiliq ilip biriwatamdu? Elwette ilip biriwatidu. Ballirimizning mingisini yuyiwatidu? Elwette yuyiwatidu. Xittay hökumiti bizning milli kimlikimizni yoq qilish üchün tilimizni, dinimizni, örp adetlirimizni we mediniyitimizni cheklewatidu؛ ballirimizni xittay mediniyiti bilen terbilewatidu. Biraq biz bishi yoq axiri yoq, weqening aldi keyni we mahitige azraq izzahat bermey turup, bu bala nime üchün shundaq xapa, bu balining u achchighi we ghezep nepriti nedin kelgen digenge iniqlima berey turup, peqet bu sin filimidiki bir nechche soal jawapni körsütüp turupla, uni milli qirghinchiliq, minge yuyush dep chüshendürsek, bashqilarni qail qilalmaymiz, hem shundaqla bashqilarning biz digen sözlerning rasliqigha bolghan ishenchisige tesir yetküzimiz.

Hichqandaq bir döwlette, kichik balilargha bu sawatlarni ügetkenlik minge yughanliq hisaplanmaydu. Amirkida, kimning balisi bolsun, nedin kelgen bala bolsun, bu xildiki wetenperwerlik terbiyeni buningdin bekrek qilidi. Ularning arisidiki eng chong periq, Amirkida bolsa ballarning ata anisini jazalash, tehditqilish arqiliq emes, belki medini bir usulda ilip baridu. Ishinimenki nurghun döwletlerde bu xildiki wetenwerperlik terbiye mewjut.

Eger bu sin filimige diqqet qilsaq, bu u soal sorighan oqutquchining hisyati tutup qilip, mundaqche sin'gha ilip torgha chiqirip qoyghan nerse emes. U teshwiqat üchün pilanliq teyyarlan'ghan sin filimi bolushi mümkin. Pütün axbaratlarda “xittay hökümitini uyghurlarning musulmanche isim qoyushini cheklewatidu, musulmanche ismi barlarning ismini mejbure özgertiwatidu” dewatqan bir mezgilde, moxammed isimlik bir balini tipip, uning bu soallarni sorap, uninggha jawap bergüzüsh arqiliq, xittayda uyghurlar moxammed dep isim qoyalaydu, özini xittay puxrasi dep qaraydu digen uchurni biriwatidu.

Shunga biz bolupmu teshwiqat qiliwatqan dost buraderler, özimizning his tuyghusigha asasen aldirap yekün chiqarmay, bizdin bashqa nurghun insanlar bu ishning mahitige biz yetkendek yitelmeydu, ular bizning ayighimizni kiyip baqmighan dep qarap, bu sin filimige addı qılıp “milli qirghinchiliq, minge yuyush” digendek namni bermey, uning arqa körünüshi jehette azraq chüshenche bersek, anglatmaqchi bolghan uchurimizning qayil qilarliq küchi tiximu yuquri bolishi mümkin.

Bu balining soralghan soalgha jawap bergen halitidin we uning közliridin qorqush emes belki bir xil ghezep nepret we amalsizliq chiqip turudu. Dimek bu balining ata anisi belkim xittay hökümiti teripidin tutup kitilgen we lagirlargha qamalghan. U bala ata anisidin ayriwitilgendin kiyin ata anisi hayat turup, yitim bala hayatini ötküzüshke mejburi bolghan we axirda pütünley natonush bolghan hazirqi muhitqa yötkep kilingen. Bo balaning ata anisidin ayriwitilginige qattiq naraziliqi bar bolup, u könglide ular ügetken mezmunlarni ügünüp, ular sorighan soallargha jawap bersem belkim tizraq öyümge qaytimen digen ümütte, soralghan soallargha bir xil texirsizlik, qosaq köpiki we achchiqlinish ichide jawap bergen bolishi mümkin.

Hemmimizge melum bolghunidek, wetende ata anisi tutqun qilin’ghan nurghun balilar yetim baligha aylinip, uruq tuqqan we ata anisidin mejbure ayrilip, Xittayning ichkir ölkilirige yötkep kitilmekte we Xittay mediniyiti bilen terbilenmekte. Hazir köpchilikning diqqiti jaza lagirlirige merkezleshkenliki üchün, bu mesile xelqara metbuatlarning yiterlik diqqitini qozghiyalmaywatidu. Shunga biz bu xildiki uchurlarni xewer qilghanda, bashqilarning uninggha bolghan diqqitini yighish üchün, arqa korunush ehwalini sel tepsile qilip anglitishqa tirishsaq.












Tuesday, October 9, 2018

ھىسسى ئەقىل دىگەن نېمە، ئۇ نېمىشقا شۇنچە مۇھىم؟

ھىسسى ئەقىل دىگەن نېمە؟  ئۇ نېمىشقا شۇنچە مۇھىم؟

ئاپتۇرى: رويەل سىكىدېرى
تەرجىمە قىلغۇچى: سەرۋى

تەرجىماندىن ئېلاۋە:
ھىسسى ئەقىل قانچىلىك مۇھىم ؟ ئىنكاسچان ھەرىكەت دىگەن نېمە، جاۋابەن ھەرىكەت دىگەنچۇ؟ بىز مۇشۇنداق بىر ئالاھىدە تارىخى پەيىتتە تۇرۇپ، ئەقلىمىزنى ئىشلىتىپ مەسىلىلەرگە ئەقلى ھالدا جاۋابەن ھەرىكەتتە بولىۋاتامدۇق، ياكى  "شۇنداق قىلغىم كەلگەن ياكى دىگۈم كەلگەن"  - دەپ يوشۇرۇن ئېڭىمىزدىكى ھەرىكەت ئۇسۇلى بىلەن ئىنكاسچان ھەرىكەت ئېلىپ بېرىۋاتامدۇق؟ ھىسسى ئەقىلنىڭ بىزگە قانداق پايدىسى بولىش مۈمكىن؟ رەھبەرلىك ئىقتىدارىنى ھازىرلاشتا ھىسسى ئەقىل قانداق رول ئوينايدۇ؟ بۇ ماقالىنى ئوقۇپ بولغاندا، ئازراق پىكىر يۈرگۈزۈپ باقسىڭىز يۇقۇرىدىكى سۇئاللارغا جاۋاپ تاپالايسىز….

ئەسكەرتىش: بۇ ماقالە ھەرگىزمۇ ھىسسى ئەقىل توغرۇلۇق كەسپى سەۋىيەدە يېزىلغان ماقالە ئەمەس، شۇنداقلا بۇ ماقالىنى تەرجىمە قىلىشىم بۇ ماقالىنى بەكمۇ ئېسىل ماقالە دەپ ئويلاپ قالغانلىغىمدىنمۇ ئەمەس. مەن بۇ ماقالىنى ئۆزۈم ياخشى كۆرىدىغان بىر توپتا دوستلارغا  "قانداق قىلىپ روھى ھالىتىمىزنى ئۈنۈملۈك كونتىرۇل قىلىپ، باشقىلارنىڭ دىلىنى رەنجىتىدىغان سۆز ۋە ھەركەتلەردە بولمايمىز" - دىگەن نوقتىدا سۆز قاتنۇشتۇرغان ۋاقىتتا پايدىلانغان ئىدىم. بۇ ماقالىنىڭ تىلى بەكمۇ ئاددى بولغاچقا سۆزلەش جەريانىدا بىۋاستە پايدىلىنىشقا تاللىغان ئىدىم. ئەمدىلىكتە بولسا بۇ ماقالىنى كۆپچىلىككە بىر ئاز نەپ بېرەلەيدىكەن دەپ ئويلاپ تىزلا تەرجىمە قىلىپ قويدۇم ( مۇشۇ تىز تەرجىمىگىمۇ سائەتلەپ ۋاقتىم كەتتى… )  ۋە كۆپچىلىككە سۇندۇم. . ئەگەر ھەقىقەتەن بۇ توغرۇلۇق تەرجىمە قىلىمىز ياكى يازما يازىمىز دەپ ئويلىساق توردا بۇنىڭدىن ياخشى يازمىلار نۇرغۇن. تەرجىمىدە جايىغا چۈشمىگەن تېرمىنلار ئۇچرىسا ئىنكاس شەكلىدە تەكلىپ بەرسەڭلار بولىدۇ. بۇ ماقالىدىكى پىكىر- بايانلار ئاپتۇرغا - رويەل خانىمغا تەۋە.

نۇرغۇنلىغان مۇتەخخەسىسلەر بىر ئادەمنىڭ ھىسسى ئەقىل بۆلۈنمىسنى ئەقىل بۆلۈنمىسىدىن مۇھىم دەپ قارايدۇ ھەمدە ھىسسى ئەقىل بۆلۈنمىسىنى شۇ ئادەمنڭ مۇۋەپپەقىيىتى، ئىجتىمائى مۇناسىۋەت سۈپىتى ۋە شۇنداقلار ھاياتتىكى ئومۇمىيۈزلۈك خوشاللىقىنىڭ بەلگۈلىگىچىسى دەپ بىلىدۇ.



ھىسسى ئەقىل دىگەن بۇ ئۇقۇم دەسلەپتە 1930 - يىلى ئىجتىمائى ئەقىل دەپ ئوتتۇرغا چىققان بولسا، 20 - ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرىدا ھىسسى كۈچ دىگەن ئاتالغۇ سۈپىتىدە ئوتتۇرغا چىققان، ئەمدىلىكتە بولسا بۇ ئاتالغۇلار ھەممىمىزگە تونۇشلۇق بولغا ھىسسى ئەقىل دىگەن ئاتالغۇغا ئالماشتى.
ھىسسى ئەقىل دىگەن بۇ ئاتالغۇغا بىز زاغرا تىل بىلەن شەرھى بەرسەك، ئۇ تۆۋەندىكى بەش تەرەپنى كۆرسىتىدۇ:

1.ئۆز - ئۆزىنى بىلىش ( ئۆزىگە بولغان ھۇشچانلىق):  ئۆزىمىزنىڭ ھىس تۇيغۇلىرى ۋە ئىنكاسلىرىغا بولغان تونۇشىمىز ۋە بىلىشىمىز.

2.ئۆز - ئۆزىنى باشقۇرۇش : ھىس تۇيغۇ، كەيپىيات، ئىنكاس ۋە جاۋاپلارنى (ئېغزاكى ۋە ھەركىتىمىزدىكى) باشقۇرۇش، كونتىرۇل قىلىش ۋە ماسلاشتۇرۇش.

3.ھەركەتلەندۈرگۈچى كۈچ: توغرا ھەم مۇۋاپىق ھەركەتلەرگە ئۆتۈش، مەلۇم ئىشنى ۋۇجۇدقا چىقىرىش ئۈچۈن ئۆزىنى ئاتاش، مەلۇم پىلانغا قەتئى ئىجرا قىلىش، ھەمدە مەلۇم نىشانغا يېتىش ئۈچۈن داۋاملىق ئىشلەش ئۈچۈن ئۆز ھىسياتىنى قاتتىق يۈگەنلىگەن ئاساستا ئۆز- ئۆزىنى ھەرىكەتكە كەلتۈرۈش.

4.باشقلارنى چۈشىنىشكە تېرىشىش: باشقىلارنىڭ ھىسياتىنى چۈشىنىشكە تېرىشىش ۋە چۈشىنىش جەريانىدا ئېرىشكەن بۇ ئۇچۇرلارنى باشقلار بىلەن بولغان مۇناسىۋەت جەريانىغا ئاكتىپ تەدبىقلاش.

5. ئىجتىمائى مۇناسىۋەت ئىقتىدارى: مۇناسىۋەت تورى شەكىللەندۈرۈش، ئىجتىمائى ئالاقە سورۇنلىرىدا باشقىلار بىلەن ئالاقە ئورنىتىش، باشقىلارنى يېتەكلەش، زىددىيەتلەردە مۇرەسسەلىشىش، بىر گورۇپپىدا ئەزالىق سۈپىتى بىلەن ئىشلەپ تۆھپە قوشۇش.

ئەگەر سىز ھىسسى ئەقلنى پەقەت داۋاملىق باشقىلار بىلەن مۇناسىۋەتلىشىپ ياشايدىغان ئادەملەر ئۈچۈنلا مۇھىم دەپ قارىسىڭىز، بۇ توغرىدىكى كۆز قارشىڭىزنى چوقۇم ئۆزگەرتىڭ. چۈنكى ھىسسى ئەقلىچانلىق ھەممە ئادەم ئۈچۈن بىر ياخشى ماسلاشقان تەڭپۇڭ ھاياتنى ياشىشى ئۈچۈن ئوخشاشلا ئىنتايىن مۇھىم.

1. تەن سالامەتلىك: تۇرمۇشىمىزدىكى بېسىملارغا تاقابىل تۇرۇش ۋە ئۇلارنى ھەل قىلىش ئۆز - ئۆزىمىزدىن ئوبدان خەۋەر ئېلىشنىڭ مۇھىم بىر قىسمى بولۇپ بۇلار بىۋاستە ھالدا ھىسسى ئەقلىچانلىق بىلەن زىچ باغلىنىشلىق. ئۆزىمىزنىڭ ھىس - تۇيغۇلىرىنى ۋە ئۆزىمىزنىڭ بېسىمغا قارىتا ئىنكاسلرىمىزنى توغرا تونۇغاندىلا بىز ئاندىن بېسىملارنى ياخشى بىر تەرەپ قىلىپ، بەدەن ساغلاملىقىمىزغا كاپالەتلىك قىلالايمىز.

2. روھى ساغلامىلىق: ھىسسى ئەقىل بىزنىڭ ھاياتقا بولغان پوزىتسىيىمىز ۋە كۆز قارشىمىزغا تەسىر كۆرسىتىدۇ. ھىسسى ئەقلىچانلىق يەنە ئۆز نۆۋىتىدە ئالاقىزادىلىك، چۈشكۈنلىشىش ۋە كەيپىيات داۋالغۇشلاردىن ساقلىنىشىمىزغا ياردەم قىلالايدۇ. يۇقىرى دەرىجىدىكى ھىسسى ئەقىل كۆرسەتكۈچى ھاياتقا بولغان ئاكتىپ پوزىتسىيە ۋە خوشال تۇرمۇش بىلەن ئوڭ تاناسىپ تۈزىدۇ.

3. زىددىيەت توقۇنۇشلارنى ھەل قىلىش: بىز باشقىلارنىڭ ھىس - تۇيغۇلىرىنى چۈشىنىشكە تېرىشقاندا ھەمدە ئۇلارنىڭ نوقتى - نەزەرىدە تۇرۇپ ئويلاشقا تېرىشقان ۋاقتىمىزدا زىددىيەتلەرنى ئاسانراق ھەل قىلالايمىز، ھەتتە شۇ زىددىيەتلەرنىڭ يۈز بېرىشىنىڭ ئالدىنى تامامەن ئېلىشىمىزمۇ مۈمكىن. باشىقلارنىڭ خاھىشى ۋە ئىھتىياجلىرنى تېخىمۇ ياخشى چۈشەنگەنلىگىمىز تۈپەيلىدىن زىددىيەتلەردە باشقىلار بىلەن تېخىمۇ ياخشى مۇرەسسەلىشەلەيمىز. كېشىلەرگە نېمە كېرەك ئىكەنلىگىنى ياخشى پەرەز قىلالىغانلىغىمىز تۈپەيلىدىن ئۇلارنىڭ ئھتىياجىدىن چىقاليمىز.

4.مۇۋەپپەقىيەت: يۇقىرى سەۋىيەدىكى ھىسسى ئەقىل بۆلۈنمىسى بىزگە كۈچلۈك ئىچكى ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچكە ئاتا قىلىدۇ. بۇ ئىچكى ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچنىڭ تەسىرىدە بىز ئىشلارنى كەينىگە سۆرەش قېتىم سانىمىزنى ئازايتىمىز، ئۆزىمىزگە بولغان ئىشەنچىمىزنى ئاشۇرىمىز ۋە بىر نىشانغا دىققىتىمىزنى مەركەزلەشتۈرىمىز. ھىسسى ئەقلىچانلىق يەنە بىزنى تېخىمۇ ياخشى بولغان قوللاش مۇناسىۋەت تورىغا ئېگە قىلىدۇ، ئوڭۇشسىزلىقنى يېىڭىش ئىقتىدارىغا ئېگە قىلىدۇ، مەغلۇبىيەت ۋە ئوڭۇشسىزلىقلاردىن كىيىن ئەسلىگە قايتىپ تېخىمۇ مۇستەھكەم ئېرادە بىلەن داۋاملىق تېرىشىدىغان قىلىدۇ. ھىسسى ئەقلىچانلىق يەنە ئۆز نۆۋىتىدە ئۆز - ئۆزىمىزدىن بالدۇرلا ۋە ئاسانلا قانائەتلىنىپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ ۋە بىزنى ئۇزاق مەزگىلنى كۆزلەپ ئىش كۆرىدىغان قىلىدۇ.

5. رەھبەرلىك ئىقتىدارى: باشقىلارنى ھەركەتكە كەلتۈرۈش ئىقتىدارى، باشقىلار بىلەن ئىجابى مۇناسىۋەت ئورنىتىش، ئىش ئورنىدا ئىشداشلار بىلەن مۇستەھكەم رىشتە باغلاش قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى يۇقىرى سەۋىيەدىكى ھىسسى ئەقىل كۆرسەتكۈچىگە ئېگە كىشىلەرنى ياخشى رەھبەرلەردىن بولۇش ئىمكانىيىتىگە ئېگە قىلىدۇ. بىر ئۈنۈملۈك رەھبەر ئۆز خەلقىنىڭ( ئۆز قول ئاستىدىكىلەرنىڭ ) نېمىگە مۇھتاج ئىكەنلىگىنى ئوبدان بىلىدۇ، شۇڭا قول ئاستىدىكى كىشلەرنىڭ ئۆز رولىنى جارى قىلدۇرىشىغا ئىلھام بېرىش ئۈچۈن ۋە خىزمەت ئورنىدكى رازىمەنلىك تۇيغۇسىنى يۇقىرى كۆتۈرۈش ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئىھتىياج - تەلەپلىرىنى جايىدا قاندۇرىدۇ. ھىسسى ئەقلىگە تايىنىپ ئىش كۆرۈشنى تەتقىق قىلشقا قاتتىق بېرىلگەن ئەقىللىق رەھبەرلەر پۈتۈن گۇرۇپپىغا بىر پۈتۈن ھالدا مەنپەئەت ئېلىپ كېلىش ئۈچۈن گۇرۇپپا ئەزالىرىنى ھىسسى ئوخشىماسلىقلىرىغا قاراپ تۇرۇپ سىتىراتىگىيىلىك ھالدا ئورۇنلاشتۇرىدۇ ۋە شۇ ئارقىلىق نەتىجىدە كۈچلۈك گۇرۇپپىلارنى قۇرۇپ چىقالايدۇ.

ھىسسى ئەقىلنى مۇتەخخەسىسلەر يەنە داۋاملىق تەتقىق قىلىۋاتىدۇ، بىراق بىز تولىمۇ ئېنىق بىلىمىزكى ھىس - تۇيغۇلار بىزنىڭ كىشىلىك تۇرمۇشىمىز ھەمدە كەسپى ھاياتىمىزدا ئاچقۇچلۇق رول ئوينايدۇ، بەلكى ھەتتا مېڭىمىزنىڭ ئەمەلى ئەقلى ئىقتىدارىدىنمۇ مۇھىم رول ئوينايدۇ. ئۈگىنىش مەنبەلىرى، قوراللىرى ۋە تېخنىكىلار بىزنى ئۇچۇر ئېگەللەش ئىمكانىيىتىگە ئېگە قىلسىمۇ، بىراق ھىچقانداق نەرسە بىزنىڭ ئۆزىمىزنىڭ ۋە ئەتراپىمىزدىكى كىشىلەرنىڭ ھىس - تۇيغۇلىرىنى بىلىش، باشقۇرۇش ۋە تونۇپ يېتىش ئىقتىدارىمىزنىڭ ئالدىنى ئالالمايدۇ.

ھىسسى ئەقىل ھەرگىزمۇ تۇغما بولمايدۇ، ھىسسى ئەقىل سەۋىيەرىمىزنى ئۆستۈرۈشنىڭ ئاماللىرى بار.

ھەر قانداق نەرسىنى ئۈگىنىش ئۈچۈن، سىز ھەر زامان كېچىكمەيسىز! قانچە ياش بولىشىڭىزدىن قەتئى نەزەر، ئەقلى ھىسسىچانلىقنى ئۆستۈرۈش ئىمكانىيىڭىز ھامان مەۋجۈت! بۇنىڭ ئۇسۇللىرى تۆۋەندىكىدەك:

ئۆزىڭىزنىڭ ھىس - تۇيغۇلىرىڭىزنى كۆزىتىڭ. بىزنى  "كۆز ئالدىمىزدىكى بۇ ئىشنى تۈگتىتپ بولۇپ، يەنە بىر ئىشنى قانداق بىجىرىمەن ۋە قانداق قىىلىپ ئىشلارنى تېخىمۇ ياخشى قىلىپ بىجىرىمەن" - دىگەن خىياللار چۇلغىۋالغان ۋاقىتتا، ھىس - تۇيغۇلىرىمىزنىڭ يۈگىننى قولدىن چىقىرىپ قويىمىز. ئۆزىمىزنىڭ ھىس - تۇيغۇلىرىنى ياخشى بىر تەرەپ قىلىش ئورنىغا ئۇلارغا سەل قارايمىز. بىز شۇنى تونۇپ يەتمەيمىزكى ھىس - تۇيغۇلىرىمىزنى باسۇرۇپ قويۇش ئىشلارنى تېخىمۇ قالايمىقان قىلىۋىتىدۇ. ھىس - تۇيغۇلىرىمىزنى كەينىمىزگە تاشلاشقا تېرىشقانسىرى، ھىس - تۇيغۇلىرىمىز شۇ نچە كونتىرۇللىقىنى يوقىتىدۇ.

بىز بەزەن ئىشلارغا قارىتا چېچىلىپ ئىنكاس بىلدۈرۈپ قالىمىز، بۇ خىل ھالەت ئەسلى ھاياتىمىزدا تېخى ھەل قىلىنمىغان مەسىلىلەرنىڭ مەۋجۈت بولغانلىغىدىندۇر. شۇڭا ئەگەر سىز يەنە مۇشۇ خېلدىكى پاسسىپ ئىنكاستا بولغان ۋاقتىڭىزدا، ئۆزىڭىزنى بېسىۋىلىپ، مەندە نېمە ئۈچۈن بۇ خىل ھالەت كۆرۈلدى دەپ ئويلاپ بېقىڭ. چوڭقۇر بىر نەپەس ئېلىۋىتىپ ئاندىن تىنىچ ئولتۇرۇپ بۇ خىل ئىنكاستا بولۇشىڭىزنىڭ ئىھتىمالى بولغان بارلىق سەۋەپلەرنى خاتىرىلەڭ. تىزىملىككە قاراپ بۇ تۇيغۇلىرىڭىزنىڭ قوزغاتقۇچ ئامىللىرى ۋە سەۋەپلىرى ۋە بۇلارنىڭ ھەر بىرسىگە قانداق تاقابىل تۇرۇش توغرۇلۇق ئويلىنىڭ.

جاۋابەن ھەرىكەتكە ئۆتۈڭ، ئىنكاسچان ھەرىكەتكە ئۆتمەڭ.

ئىكاسچان ھەركەت بولسا يوشۇرۇن ئاڭدىن قوزغالغان جەريان بولۇپ، بۇ جەرياندا بىز ھىس - تۇيغۇلىرىمىزنى يوشۇرۇن ئاڭدا مەۋجۈت ئۇسۇل بويىچە ئىپادىلەيمىز ياكى سىرتقا قويىۋىتىمىز. جاۋابەن ھەركەتكە ئۆتۈش بولسا بىر خىل ئەقلى ئاڭلىق جەريان بولۇپ، بۇ جەريان ئۆزىڭىزنىڭ تۇيغۇلىرىڭىزغا دىققەت قىلىش ۋە قانداق ھەركەتتە بولۇش ئۈچۈن پائال قارار چىقىرىدىغان جەرياندۇر.

پاسسىپ ھىس - تۇيغۇلىرىڭىزنى قوزغايدىغان ئامىللارنى بىلىۋالسىڭىز، شۇ خىل تۇيغۇلار تەكرارلانغاندا قانداق ھەركەتتە بولۇش توغرۇلۇق ئالدىنئالا قارار چىقىرىۋالالايسىز.

مەسىلەن: ئەگەر سىز ئىش ئورنىڭىزدا بېسىم ئارتىپ كەتكەندە دائىم خىزمەتداشلىرىڭىزغا چېچىلىپ، ئاچچىقلىنىدىغانلىغىڭىزنى ھىس قىلسىڭىزبۇنى خاتىرىلەپ قويۇڭ ھەمدە يەنە بىر قېتىم شۇنداق ئەھۋالدا قانداق قىلىش توغرۇلۇق ئويلىنىۋىلىڭ. بەلكىم سىز خىزمەتداشلىرىڭىزدىن سەمىمىلىك بىلەن كېلەر قېتىم ئاچچىقلىنىپ قالسىڭىز سىزنى يالغۇز قويىشىنى ئۆتۈنسىڭىز ۋە ياكى ئۆزىڭىز بىر جىمجىت جاي تېپىپ بىر نەچچە مىنۇت شۇ يەردە تېنىچلىنىۋىلىش توغرۇلۇق پىلان قىلىۋالسىڭىز بولىدۇ.

دائىم كەمتەر بولۇڭ.

سىز داۋاملىق ئۆزىڭىزنى باشقلاردىن ئەقىللىق ھەم قابىلىيەتلىك دەپ ئويلىغان ۋاقتىڭىزدا سىز ئۆزىڭىزنىڭ كەمچىلىكلىرىڭىزنى نەزەردىن ساقىت قىپ قويۇشىڭىز مۈمكىن. بۇخىل ئەھۋالدا ئەگەر ئىشلار سىز كۈتكەن يەردىن چىقمىسا بەكلا ئۈمىتىسىزلىنىپ كېتىشىڭىز مۈمكىن.

ئوخشاش بىر ئىشقا ئوخشىمىغان نوقتىلاردىن نەزەر سېلىشنى سىناپ بېقىڭ. باشقىلار توغرۇلۇق ۋە ياكى ئۇلارنىڭ قىلغان ئىشلىرى توغرۇلۇق ھۆكۈم چىقارغاننىڭ ئورنىغا باشقىلارنىڭ ئورنىغا ئۆزىڭىزنى قويۇپ بېقىڭ ۋە ئۇلارنىڭ ئورنىدا تۇرۇپ ئۇلارغا ئوخشاش ئويلاپ بېقىڭ:

سىزمۇ ئۆزىڭىزنى شۇلاردەك تۇيغۇدا بولدۇم دەپ ئويلامسىز، نېمە ئۈچۈن؟ بۇنداق قىلىش ئارقىلىق باشقىلارنىڭ ئوي - خىياللىرىن ۋە ھىس - تۇيغۇلىرىنى تېخىمۇ ياخشى چۈشىنەلەيسىز، بەلكىم كېلەر قېتىم شۇ خىل ئەھۋال يۈز بەرگەندە مەسىلىنى ھەل قىلىشنىڭ يېڭى ئۇسۇلىنى تېپىپ چىقىشىڭىز مۈمكىن.

كەمتەر بولۇڭ، شۇنى بىلىڭكى، سىز ھەرقانداق ئادەمدىن ئۈستۈن تۇرمايسىز، ھەمدە دانا بولۇڭكى، سىز ئۆزىڭىزدىن باشقا ھەر بىر ئىنساندىن ئىنتايىن پەرىقلىق بىر ئىنسانسىز!

ھىسسى ئەقىل ئۈگىنىلىدىغان بىر جەرياندۇر، ئۇنى ئۈگىنىش ئۈچۈن توختىماي كۆزىتىش ۋە مەشىق قىلىش كېرەك. قانچە ياشقا كىرگەن بولىشىڭىزدىن قەتئى نەزەر، سىز چوقۇم ھىسسى ئەقلىچانلىقىڭىزنى يۇقىرى كۆتۈرەلەيسىز ھەمدە ھاياتىڭىزنىڭ قالغان قىسمىى تېخىمۇ ياخشى ھەمدە خوشال ئۆتكۈزەلەيسىز.

ماقالىنىڭ ئاپتۇرى رويەل( ئايال) - ئىجادچانلىق روھىغا باي بولغان سىتىراتىگىيەشۇناس ھەمدە مەسلەھەتچى بولۇپ، ئۇ مەخسۇس قانداق قىلىپ ئىنسانلارنىڭ يوشۇرۇن كۈچىنى قېزىپ ۋە جارى قىلدۇرۇش ئارقىلىق ئۇلارنى خوشال ۋە ساغلام تۇرمۇش كەچۈرۈشكە يېتەكلەش توغرۇلۇق يېزىقچىلىق قىلىدۇ.

ماقالە مەنبەسى:

Monday, October 8, 2018

پىكىر ۋە كۆز قاراش

پىكىر ۋە كۆز قاراش

مەمەت ئىمىن

بىز نورمالدا پىكىر ۋە كۆز قاراشلىرىمىز ئوخشاش بولغانلار، بىر يەرگە توپلۇشۇپ، ئۆز ئارا پىكىر ئالماشتۇرۇشقا، بىرسىمىز بىر گەپ قىلساق، يەنە بىرىمىز ئۇنى ئۆز كۆڭلىمىزدىكىنى سۆزلەۋاتقاندەك قوللاپ قۈۋەتلەشكە ئادەتلەنگەن. قارشى پىكىرلەر قۇلاققا ئۇنچە ياقمايدۇ ۋە ياكى قارشى پىكىرلەرنى ئاڭلىغاندا، “قارشى تەرەپ نىمە ئۈچۈن بۇ مەسىلىنى مەندىن پەرىقلىق ئويلايدۇ؟” دەپ ئويلاپ باقماي، ئۇنى ئىنكار قىلىمىز، ھەتتا ئۇلارنى دۈشمەن كۆرىمىز. شۇنىڭ بىلەن ئارىمىزدىكى ئوخشىمىغان پىكىردىكىلەرن ۋە ياكى “دۈشمەن” لەرنى ئۈزلۈكسىز سىقىپ چىقىرىپ، سىپىمىزنى “ساپلاشتۇرىمىز”. نەتىجىدە بىزنىڭ كۆز قارىشىمىزدا بىر خىل ئوخشاش كۆز قاراش ئۈستۈنلىكنى ئىگەللەپ، بىزنىڭ كۆز قارىشىمىزدا چوڭ ئۆزگۈرۈش ۋە ئىلگىرلەش بولمايدۇ.
دالاي لاما مۇنداق دىگەنىكەن، “بىز سۆزلىگەندە پەقەتلى بىلدىغىنىمىزنى تەكرارلايمىز. بىز پەقەت باشقىلارنى ئاڭلىغاندا ئادىن بىلمىگەن يىڭى نەرسىلەرنى ئۈگۈنەلەيمىز”.
ئىنسان، بىر ئىش قىلىپ نەتىجە قازىنىش ئۈچۈن پىكىر ۋە كۆز قاراش ئوخشاش بولغان سىرداشلارغا مۇختاج، بىراق يىڭى ئىدىيەگە ئىگە بولۇش ۋە ياكى شەيىلەرنى ئوخشىمىغان نۇقتىدىن كۈزۈتۈپ، كۆز قاراش داھىرسىنى تىخىمۇ كەڭەيتىش ئۈچۈن پىكىر ۋە كۆز قاراش تامامەن پەرىقلىق بولغان ئۆتكۈچىلەرگە ۋە ياكى رىقابەتچىلەرگە مۇختاج.


Biz normalda pikir we köz qarashlirimiz oxshash bolghanlar, bir yerge toplushup, öz ara pikir almashturushqa, birsimiz bir gep qilsaq, yene birimiz uni öz könglimizdikini sözlewatqandek qollap qüwetleshke adetlengen. Qarshi pikirler qulaqqa unche yaqmaydu we yaki qarshi pikirlerni anglighanda, “qarshi terep nime üchün bu mesilini mendin periqliq oylaydu?” dep oylap baqmay, uni inkar qilimiz, hetta ularni düshmen körimiz. Shuning bilen arimizdiki oxshimighan pikirdikilerni we yaki “düshmen” lerni üzlüksiz siqip chiqirip, sipimizni “saplashturimiz”. Netijide bizning köz qarishimizda bir xil oxshash köz qarash üstünlikni igellep, bizning köz qarishimizda chong özgürüsh we ilgirlesh bolmaydu.
Dalay lama mundaq digeniken, “biz sözligende peqetli bildighinimizni tekrarlaymiz. Biz peqet bashqilarni anglighanda adin bilmigen yingi nersilerni ügüneleymiz”.
Insan, bir ish qilip netije qazinish üchün pikir we köz qarash oxshash bolghan sirdashlargha muxtaj, biraq yingi idiyege ige bolush we yaki sheyilerni oxshimighan nuqtidin küzütüp, köz qarash dahirsini tiximu kengeytish üchün pikir we köz qarash tamamen periqliq bolghan ötküchilerge we yaki riqabetchilerge muxtaj.

Ependim, bala we ishek

Ependim, bala we ishek
(qisqa chöckeck)

Bir küni, Ependim, newrisi bilen ishikini yötilep bazargha mingiptu.

Bashqilar uni körüp, “ishekni bakar qoyup, piyade mangdighan nimandaq exmeq adem bu” deptu.

Ependim, newrisini ishekke mindürüp, özi piyade mingiptu.
Bashqilar, “bowisini piyade mangghuzup, özi ishekke miniwalidighan qandaq bala bu” deptu.

Ependim, özi ishekke miniptu, newrisi piyade mingiptu.
Bashqilar, “newrisini piyade mangghuzup, özi ishekke miniwalidighan qandaq adem bu” deptu.

Ependim we newrisi ishekke minip mingiptu.

Bashqilar, “way bichare ishek, xijil bolmay ikkilisi miniwaptu” deptu.

Shuning bilen nime qilarini bilmigen ependim, ishektin chüshp, ishekni kötürep mingiptu.

Bu dunyada shundaq bir insanlar barki, bashqilar meyli nime qilsa, haman amal qilip uningdin qusuruq izdeydighan. Shunga eng mohimi insan “özi bolush” kirek.

Wednesday, October 3, 2018

Torda imza toplash toghursida qoshumche

Torda imza toplash toghursida qoshumche
Memet Emin
      


      Amirka Aq saray tor bitide bashlanghan ikki xil imza toplash toghursidiki talash tartish we ixtilaplar tixi bisiqmay turup,  Yingi Zillandiyede bashlanghan imza toplash paliyitining oturgha chiqish bilen,  imza toplashqa qarshi her xil nale peryat we tetür teshwiqatlar otturgha chiqishqa bashlaptu. 

      Xittay hökümitining wetinimizde yüzgüziwatqan qirghinchiliq siyasitige  qarshi ilip birilghan imza toplash bolsa,  xuddi Xittay hökimitige qarshi ilip biriliwatqan her xil namayishlargha  oxshash,  xelqimizning derdini xelqaragha, jümlidin oxshimighan döwlet we oxshimighan orunlargha anglitip,  bir tereptin Xittay hakimiyitining wetinimizde yürgüziwatqan qirghinchiliq siyasitini xelqaragha ashkarlash bolsa,  yene bir tereptin munasiwetlik döwlet we xelqara teshkilatlardin yardem isteshni mexset qilghan bolup,  u hergüzmu bizning musteqqil bolush  mexsitimizge yetküzidighan  birdin bir usul emes.   Musteqqilliqqa hergüzmu peqet namayish qilish,  imza toplash we yaki bashqilardin telep qilish arqiliq irishkili bolmaydu.  Namayish qilish,  imza toplash bolsa,  bizning dawa jeryanida zörür bolghan, keng xelq ammisi alahide bedel tölimey qilalaydighan,  hem alahide bilim sewiye telep qilmaydighan,   eng asan,  eng addi usul we jeryanlar. 

      Hazirgha qeder hökümetke qaritip ilip birilghan imza toplash Awustiraliye,  Amirka we Yingi Zillandiye qatarliq bir nechche döwlettila ilip birildi.  Awustilayide ilip birilghan imza toplash peqet Awustiraliye hökümitige telep qoyup ilip birilghan imza toplash.  Amirkida ilip birilghan imza toplash peqet Amirka hökümitige telep qoyup ilip birilghan imza toplash.  Yingi Zillandiyede ilip birilghan imza toplash peqetla Yingi Zillandiye hökümitige telep qoyup ilip birilghan imza toplash. Ularning hich biri bir birimizge qarshi ilip birilghan imza toplash emes.  Hemmimiz bilgendek dunyada 200 din  artuq döwlet bar bolup,  ularning ichide Xittaygha biqindi bolmighan tereqqi qilghan dimokirattik gherip döwletlirimu xili köp.  Eger biz awazimizni bu döwletlerning hemmiside anglatsaq,  u döwletlerde namayish qilish,  imza toplash paliyetlirini ilip barsaq,  u döwletlerning hemmisi bizni qollap, Xittay hökümitige qarshi bezi qararlarni alsa,  buning bizge nime ziyini bar? Elwette uningliq bilen wetinimiz musteqqil bolap, xelqimiz azatliqqa chiqishi natayin ,  biraq kem digende Xittay hökümiti xelqaraning bisimigha uchurishi,  uning ixtizadigha ighir tesir yitishi mümkin.  Xelqimizge azraq bolsimu ümüt bighishlishi,  xelqimizge rohi ozuq bolup, dawaning algha ilgirlishige türtke bolishi mümkin.  
      
      Bu qitimqi imza toplash herkiti,   Gurup 20 ge eza bolghan döwletlerning köp qismida ilip birilidighan bolup,  bu tixi imza toplash herkitining bashlinishi.   Bundin kiyin imza toplash herkiti,  sharahiti piship yitilgen bashqa döwletlerge kengiyishi,  imza toplash toghursidiki uqturush we ilanlar tiximu köpiyishi mümkin.  Shunga qirindashlar nimandaq köp imza toplash bu dep nale qilmay,  eger sharahitimiz yar berse,  wetendiki shu uruq tuqqanlirimiz üchün bolsimu,   ikki üch minut waqitimizni  serip qilip imza qoyup qoyayli.  Eger sharahitimiz yar bermise we yaki undaq qilishni xalimisaq,  ikki üch minut waqit serip qilip imza qoyushning  ornigha ijtimayi taratqularda saetlep waxtimizni serip qilip,  quruq gep satmayli,  öz ara haqaret qilishmayli,  we öz ara zidiyet peyda qilishmayli.   

Meghlubiyetke yüzlenmey tes, biraq tiximu yaman bolghini muapiqiyet qazinish üchün peqet sinap baqmasliqtur