Bir milletke nisbeten milli menpet, milli birlik mohimmu, yaki dini etiqadmu? Bu soalgha her ademning oxshimighan jawabi bolishi mümkin. Kurtlar bügün yeni 9-ayning 25- küni dinniy etiqatidiki periq we ixtilapni bir terepke qayrip qoyup, Musulman Kurd, Yewudi Kurd we bashqa Kurtlar birliship İsrayiliyening qollishi bilen İraqtin ayrilip chiqip musteqqil bolushqa bilet tashlimaqchi boptu.
Milli birlik, dini itiqad mohimmu yaki hoquq mensep, payda menpet mohimmu, bu soalghimu oxshimighan dowlettin oxshimighan jawap tipish mümkin. Mesilen dini bir milliti bir Erep dowletliri arisidiki urush jidel majiralar, ularning milli birliki we dinni itipaqi üchün bir biri bilen itipaqlishalmasliqi hoquq menpetning bezide milli birlik we dinni etiqatidin mohim ikenligining tipik misalidur.
Undin bashqa milli birlik mohimmu yaki qimmet qarashimu? Bu soalghimu oxshimighan kishiler oxshimighan jawap birishi mümkin. Shimali Koriye bilen Jenubi Koriyening bir birige düshmen bolup yashishi, Chong quruqluq bilen Taywenning ayrilishi, Chong quruqluqtikiler bilen Hong Kongluqlar arisidki zidiyetning kunsayin chongishi, qimmet qarashning bezide milli birliktin üstün turidighanliqining tipik misalliridur.
Diasporadiki Uyghurlar bilen weten ichidiki uyghurlar, we weten sirtidiki oxshimighan dowletlerde yashiwatqan Uyghurlar arisidiki qimmet qarishidiki periqlerning zorishigha egiship, kelguside arimizdiki köz qarash periqi chongyishi mümkin; netijide bizmu yuqarda tilgha ilin'ghan u mesililerge duch kilishimiz mumkin.
Biz gerche hemme nersilerni bek ghahilik oylisaqmu, we hemme ishlarda bek ghayilik bolushni ümüt qilsaqmu, biraq biz yenila riyalliq bir dunyada yashawatqamliqimizni untimasliqimiz kirek. Pikir ixtilapining bolishi tebbi, eng mohim bolghini pirinsipliq mesililerge qandaq muhamile qilish we ularni qandaq bir terep qilishta.
Dunyaya siyasitide döwletler ara menggülük dost bolmighan'gha oxshash, menggülük düshmenmu yoq. Bir milletning musteqqil bolishi we dowlet qurishida, hemmige mas kilidighan olchemlik bir yol bolmisa kirek.
No comments:
Post a Comment